Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Jest to instytucja pozwalająca Sprawcy przestępstwa, który odbył już pewną część kary pozbawienia wolności na zwolnienie przez Sąd z odbywania reszty kary. Warunkowe przedterminowe zwolnienie stanowi instrument umożliwiający rezygnację z wykonania pozostałej części kary tych Skazanych, co do których niecelowe jest wykonanie kary pozbawienia wolności w całości i tym samym oznacza poddanie sprawców próbie. Celem takiego zabiegu jest umożliwienie im readaptacji społecznej w warunkach wolności kontrolowanej.

Aby skorzystać z takiej możliwości należy spełnić określone przez Kodeks Karny wymogi. Mianowicie, postawa Skazanego, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary muszą uzasadniać przekonanie, iż Skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa. Ponadto konieczne jest spełnienie warunków co do okresu już odbytej kary. Co do zasady, Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary. Kodeks karny przewiduje również wyjątki, co do osób skazanych po raz kolejny za przestępstwo (recydywistów), ponieważ muszą odbyć oni co najmniej 2/3 albo 3/4 kary.

Natomiast w przypadku skazania na 25 lat pozbawienia wolności o warunkowe zwolnienie można wnioskować po 15 latach kary, a w przypadku orzeczenia dożywotniej kary pozbawienia wolności, po odbyciu przynajmniej 25 lat kary.

Podkreślić należy, że Sąd może także w wyroku skazującym ustalić surowsze warunki do skorzystania z warunkowego zwolnienia od określonych w art. 78 Kodeksu Karnego przesłanek formalnych, co oznacza wyznaczenie dłuższych okresów niż wskazane powyżej. Mogą o tym decydować na przykład obciążające okoliczności i sposób popełnienia przestępstwa, a także wzgląd na społeczne oddziaływanie kary.

Wniosek o zwolnienie z reszty odbywania kary, Skazany może złożyć sam, a także jego obrońca, jak również dyrektor zakładu karnego albo kurator sądowy. Wniosek jest rozpatrywany przez sąd penitencjarny. W sprawie wziąć udział może dodatkowo prokurator.

Opłata sądowa za taki wniosek wynosi 45 złotych.

Jeżeli sąd nie przychyli się do wniosku, przysługuje zażalenie. Jeżeli także to, nie przyniesie żądanego skutku możliwe jest składanie kolejnych takich wniosków po upływie czasu określonego w przepisach.

W przypadku, gdy sąd wyda postanowienie na warunkowe przedterminowe zwolnienie, czas pozostały do zakończenia kary stanowi okres próby. Jeśli więc, zwolniony popełni w tym czasie przestępstwo, sąd w określonych przez ustawę okolicznościach może lub musi odwołać warunkowe zwolnienie.

Okres próby nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat. Jeśli osoba została skazana w warunkach powrotu do przestępstwa lub działała w zorganizowanej grupie przestępczej, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata. W razie warunkowego zwolnienia z kary dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat

W tym czasie Skazany może być oddany pod dozór kuratora sądowego lub innych instytucji. Jeżeli sąd nie zastosował dozoru, może na skazanego nałożyć inne obowiązki w postaci zgłoszenia się do kuratora sądowego w ciągu 7 dni od zwolnienia z zakładu karnego, obowiązku regularnego zgłaszania się do kuratora w ustalonych terminach, czy zakazu zmiany miejsca stałego pobytu bez zgody sądu.

Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.